پورتال اطلاع‌رسانی سازمان بسیج مهندسین عمران و معماری استان البرز
در گفت و گوی «صما» با اعضای هئیت مدیره نظام مهندسی تهران مطرح شد:
تخریب‌های غیراصولی؛ عامل جدی در آلودگی هوای تهران بحث آلودگی هوا این روزها یکی از مسائل مهم حوزه شهری است که بالطبع حل این معضل به یکی از خواسته‌ها و مطالبات جدی جامعه از مدیریت شهری مبدل شده است. در این راستا «صما»، در گزارش پیش‌رو در گفت‌و‌گو با اعضای سازمان نظام مهندسی ساختمان استان تهران ضمن جویا شدن نظر آنها در این خصوص، به بررسی راهکارهای حل این معضل از منظر شهرسازی پرداخته است. ظرفیت تهران برای برج سازی و فروش تراکم پایان یافته است
عضو هفتمین دوره هئیت مدیره سازمان نظام مهندسی استان تهران با اعتقاد به اینکه اولین عامل بنیادی کنترل‌کننده آلودگی هوا، مدیریت یکپارچه شهرها است، گفت: اکثر تصمیم‌گیران و تصمیم‌سازان در بخشها و ادارات مختلف در موضوع مدیریت آلودگی هوا، جدا از هم تصمیم می‌گیرند و به صورت جزیره‌ای عمل می‌کنند و باید پذیرفت نخستین ضربه‌ای که کلانشهرها چه از نظر آلودگی هوا و چه در سایر موضوعات مرتبط با فضاهای شهری متحمل می‌شوند از اینجاست.
جابر نصیری با اشاره به کهنه و ناکارآمد بودن قوانین، آیین‌نامه‌ها و شیوه‌نامه‌های مربوطه گفت: بر مبنای همین قوانین و مقررات بالطبع تصمیمات مدیریتی اخذشده به روز نیست. به عنوان مثال قانون مربوط به سال ۴۳ شهرداری‌ها هنوز حاکم است، در حالی که در سال ۴۳ شرایط اداره شهرها کاملا متفاوت از شرایط امروز شهرها بوده و یا قانون نظام مهندسی که از سال ۷۴ همچنان تا به امروز حاکم است در حالی‌که مسائل مدیریت شهری از جمله بحث آلودگی هوا در تهران بسیار متفاوت و پیچیده‌تر شده است.
وی سپس با ارائه آماری به تشریح این مطلب پرداخته و ادامه داد: بر اساس آمارهای سال ۹۱ در تهران نزدیک به ۲۵ تا ۳۰ میلیون متر مربع تخریب نوسازی در قالب ۲۰۰۰ پروانه انجام شده و در اثر این تخریب حدودا ۱۱میلیون مترمربع نخاله ایجاد شده است. باید یادآوری کنم که این تخریب بر اثر قانون سال ۷۴ نظام مهندسی و سال ۴۳ شهرداری‌ها انجام می‌شود در صورتی که امروز ساختمان‌هایی تخریب می‌شود که بر مبنای آیین‌نامه ۲۰۰۸ ساخته شده‌اند و تخریب اینها تکنولوژی جدید می‌خواهد.
نصیری تصریح کرد: با قطعیت باید گفت هیچ توجه جدی‌ای به این مسائل نمی‌شود در صورتی که بالای ۲۵درصد از منشا آلودگی هوای تهران ریزگردهای حاصل از این تخریب‌ها است که بدون ضابطه و صلاحیت، هر کسی به هر نحوی که می‌خواهد این ساختمان‌ها را تخریب می‌کند و سبب معلق شدن ریزگردها در هوای تهران می‌شود که ضوابطی در این مورد وجود ندارد.
وی با اشاره به آلودگی ناشی از خودروهای فرسوده و همچنین آلودگی صنایع، و مصارف خانگی تاکید کرد: همه این موارد قطعا قابل کنترل است و با یک مدیریت یکپارچه می‌توانیم آلودگی حاصل از این موارد را به حداقل برسانیم.
این کارشناس حوزه شهرسازی سپس به مباحث مطرح شده در خصوص اجرای الگوی پاریسی برای تهران و تاثیرات این طرح بر آلودگی هوا اشاره نمود و گفت: واقعیت اینست که این طرح در مورد تهران چندان قابل اجرا نیست و بیشتر یک طرح و نظریه آرمانی و چشم‌انداز است. با وجود مشکلات و مسائل اقتصادی و اجتماعی موجود، عملیاتی کردن چنین طرحی در مورد تهران اصلا امکان‌پذیر نیست. برای حل مشکل آلودگی هوای تهران، راهکارهای عملیاتی و کوتاه‌تری نیز وجود دارد.
نصیری تاکید کرد: آنچه ما در حال حاضر بدان نیازمندیم بیشتر یک مدیریت شهری یکپارچه، هماهنگ و پاسخگو است.
این عضو هیئت مدیره سازمان نظام مهندسی تهران با بیان اینکه تهران دیگر جای برج‌سازی و تراکم‌فروشی نیست و شهرداری باید با هماهنگی سایر ارگان‌ها به سراغ درآمدهای پایدار برود، تصریح کرد: شاید این بلندمرتبه‌سازی‌ها به صورت مستقیم و کالبدی بر آلودگی هوای شهر تاثیر نداشته باشد، اما ساخت این برج‌ها، سبب تمرکز در سکونتگاه‌های شهری شده و این سکونت‌های متمرکز مسائلی نظیر ترافیک و بحث خدمات خانگی و حمل و نقل و… را به دنبال خواهد داشت و در نتیجه بطور غیرمستقیم بر آلودگی هوا تاثیر خواهد داشت.
وی تاکید کرد: تمرکز سکونتگاه‌های شهری نتیجه بلندمرتبه‌سازی‌های بی‌رویه است که بی‌شک مسائل ترافیکی، مشکلات خدمات شهری و در نتیجه افزایش آلودگی هوا را به دنبال خواهد داشت.
تصمیمات نادرست شهرداری، هر روز تهران را رو به احتضار می‌برد
عضو هفتمین دوره هئیت مدیره سازمان نظام مهندسی تهران با رد این مدعی که بلندمرتبه‌سازی‌های شهر تهران تاثیر چندانی در آلودگی هوا ندارند گفت: این نظریه کاملا مغایر با واقعیت است و باید بگویم بسته شدن کریدورهای هوا که نتیجه بلندمرتبه‌سازی‌های بی‌رویه و غیرکارشناسی است از مهمترین منشاهای آلودگی هوای تهران است.
حکمت امیری با اشاره به اینکه در همه پایتخت‌های بزرگ و موفق دنیا این بحث جریان و گردش هوا در شهرسازی مورد نظر و اهمیت بوده است، گفت: به عنوان مثال پاریس قدیم را با همان حداکثر ارتفاع ۳۰ متر در حال حاضر هم نگه داشته‌اند و اگر قرار بوده بلندمرتبه‌سازی ایجاد شود در مناطق دیگری در حواشی و سایر نقاط مکان‌یابی شده و با یک کارشناسی دقیق این موضوع صورت گرفته است.
وی با بیان اینکه ما در اصل مخالف بلندمرتبه‌سازی نیستیم، گفت: آنچه مهم و مدنظر است، بحث مکان‌یابی برج‌ها و سازه‌های بلندمرتبه است. در عین حال ظرفیت ساخت و ساز در تهران زمان زیادی است که پایان یافته و باید چاره‌ای برای آن بشود.
امیری گفت: باید برای این شهر درآمدهای پایدار ایجاد شود نه اینکه از طریق بلندمرتبه‌سازی، وزنه‌‌های اضافی بر شانه‌های شهر تحمیل شود. چرا که با این کار نه تنها درآمدهای شهر تامین نمی‌شود بلکه مشکلات زیست‌محیطی فراوانی به بار می‌آورد و این مشکلات در آینده نه چندان دور دامن‌گیر همه شهروندان شهر خواهد بود.
عضو هئیت مدیره سازمان نظام مهندسی استان تهران با اشاره به اینکه در طرح جامع سال ۱۳۴۸ پروژه بزرگراه شهید همت، علاوه بر خود این بزرگراه، حریمی نیز برای آن دیده شده بود تا سبب گردش هوا از سمت غرب به شرق شود گفت: این مسئله در آن زمان هم مورد توجه بود تا با حفظ این کریدورهای هوایی در شهر به نوعی این پدیده سکون هوای ناسالم مرتفع شود و از آلودگی هوا جلوگیری شود.
وی ادامه داد: اما متاسفانه حجم‌های بزرگی که امروز در کنار این بزرگراه خصوصا در غرب تهران ایجاد می‌شود، راه تنفس شهر تهران را بسته و از بزرگترین عوامل آلودگی شهر تهران به حساب می‌آید و متاسفانه این حجم‌ها روز به روز، بدون در نظرگرفتن مکان‌یابی صحیح در حال گسترش هستند.
این کارشناس شهرسازی با تاکید بر اینکه این حجم‌ها باید براساس نظر کارشناسان مکان‌یابی و سپس احداث شوند، گفت: متاسفانه این اقدام صورت نمی‌گیرد و روز به روز بحران شهر بیشتر می‌شود، به اعتقاد من امروز تهران مصداق کتاب «پاریس می‌میرد» در حال تجربه همین اتفاق است و روزبه‌روز با این اقدامات غیرکارشناسی که توسط شهرداری تهران انجام می‌شود تهران هر روز به سمت مرگ نزدیک می‌شود و آینده مناسبی برای تهران برای ۱۰ سال آینده متصور نیست.
امیری ضمن بیان این مطلب که باید به توسعه و بهبود کیفیت حمل و نقل عمومی نیز توجه ویژه معطوف گردد گفت: بی‌شک نمی‌توان نقش و اثرگذاری تردد بیش از اندازه خودروهای شخصی را در آلودگی هوای تهران نادیده گرفت و باید رویکرد مدیریت شهری به سمت بهبود کیفیت و خدمات حمل و نقل عمومی باشد، مطمئنا کیفیت فعلی حمل و نقل عمومی متناسب با انتظاری که از شهروندان داریم نیست گرچه بستر حمل و نقل عمومی فراهم است.
وی با اشاره به اینکه ای‌کاش پیش از احداث مترو با این هزینه‌ای که بر روی دوش شهر و شهروندان گذاشته، تجارت چند کشور که سیستم شهرسازی آنها مثل تهران شطرنجی است، بررسی می‌شد، اظهار داشت: من بهترین گزینه را برای تهران بحث گسترش تراموا می‌دانم زیرا هم کم‌هزینه‌تر است هم این فضایی که اشغال خواهد نمود، می‌تواند مورد استفاده حمل و نقل عمومی و شخصی قرار بگیرد.
وی در پایان پیشنهاد داد: با وجود افزایش روز افزون آلودگی هوا و مخاطرات جدی این موضوع، برای حل این معضل و در راستای بهبود و توسعه حمل و نقل عمومی در این مقطع از زمان، گزینه احداث تراموا برای تهران می‌تواند مورد توجه قرار گیرد.