پورتال اطلاع‌رسانی سازمان بسیج مهندسین عمران و معماری استان البرز
نگاه «کافه صما» به بخش مسکن و ساختمان در هفته ای که گذشت:
جولان دولتی‌ها در غیاب مهندسین/ عملیات انتحاری آخوندی
نکته جالب در این هفته حضور پررنگ دولتی‌ها در رسانه‌ها و بی‌خبری نسبی از اعضای نظام مهندسی است.
در هفته ای که پشت سر گذاشتیم موضوعات مرتبط با وام مسکن و صندوق پس انداز مسکن یکم در صدر اخبار بخش مسکن رسانه ها قرار گرفت. مقاومت برخی از مشاوران املاک در مقابل بورس مسکن و رونمایی از جزئیات جدید طرح جامع مسکن از دیگر اخبار بخش مسکن در هفته جاری بود. در این هفته استیضاح وزیر راه و شهرسازی نیز کماکان مورد توجه رسانه ها قرار داشت. «کافه صما» در نگاهی اجمالی اهم این رویدادها را در هفته جاری مورد بررسی قرار داده است.
احتمال افزایش سقف وام خرید مسکن
در این هفته برگزاری نخستین نشست از سلسله نشست‌های علمی بررسی چالش‌ها، عملکرد و چشم‌انداز نظام تامین مالی کشور با عنوان نقشه راه تامین مالی مسکن موجب شد تا اخبار مربوط به صندوق پس انداز مسکن یکم و سخنان وزیر راه و شهرسازی در این خصوص مورد توجه رسانه ها قرار بگیرد.
وزیر راه و شهرسازی در حاشیه این نشست در جمع خبرنگاران با تاکید بر اینکه سقف وام خرید مسکن باید افزایش یابد، از جذب ۷۸ میلیارد تومان پس انداز در ۱۸ روز کاری صندوق پس انداز مسکن یکم خبر داد.
عباس آخوندی افزود: استقبال از این صندوق خوب بوده است و افراد به هر میزان که پس انداز کنند، پس از یک سال دو برابر و پس از دو سال ۶ برابر تسهیلات می‌گیرند.
وزیر راه و شهرسازی با اشاره به اینکه قدرت خرید هفت برابر می شود، گفت: استقبال مردم بیش از انتظار ما بوده است و پیش بینی می کنیم که پس انداز در این صندوق افزایش یابد.
آخوندی درباره احتمال افزایش مجدد سقف وام مسکن، اظهار داشت: با شرایط اقتصادی سقف این رقم باید افزایش یابد و تسهیلات بانکی باید به نسبت قیمت خرید افزایش پیدا کند اما به دلیل اینکه قدرت وام دهی بانک‌ها پایین است و بانک‌ها توان پرداخت و پاسخگویی به متقاضیان را ندارند، بنابراین در حال حاضر امکان افزایش این رقم را نداریم.
تاکید آخوندی بر بازگشت بانک های توسعه ای
در این هفته وزیر راه و شهرسازی در نشست نقشه راه تامین مالی مسکن با اشاره به اینکه اگر قدرت وام دهی بانک‌ها به ۸۰ درصد هم برسد به توسعه ۶ درصدی نمی رسیم، گفت: باید سازمانی برای حل این موضوع ایجاد شود. بروکراسی اداری ایران در ساختار ادارات دولتی می تواند نظام ایجاد کند برای مدیریت خروج از بحران اما لازمه آن اعلام وضعیت بازار بدهی است.
وی بااشاره به اینکه اگر این نظام ایجاد نشود باز هم روش پینگ پنگی بین دولت، قوه قضاییه و بانک‌ها ادامه می یابد، افزود: در کشورهای پیشرفته ساختار مستقلی برای این کار ایجاد شده است تا به نحوی وضعیت مالی بانک‌ها بازسازی شود اما لازمه اولیه آن، اعلام وضعیت فوق العاده است.
وزیر راه و شهرسازی، یکی از ابزارهای مهم در دنیا برای خروج از بحران پس از سال ۲۰۰۷ را بازگشت بانک‌های توسعه ای اعلام کرد و گفت: یکی از عمده ترین دلایل وجود بانک‌های توسعه ای تشکیل آثار خارجی مثبت است که با آن می توان به یک وحدت رسید
وی ادامه داد: یکی از بحث‌هایی که در مورد صندوق پس انداز مسکن یکم مطرح می شد، این بود که این صندوق طرف تقاضا را تحریک می کند در حالی که هم عرضه و هم تقاضا با یکدیگر پوشش داده می شوند.
آخوندی افزود: نظام تامین مالی مسکن در ایران در ۳۵ سال گذشته فراز و فرودهای فراوانی داشته است بطوریکه بخش مسکن چه در حوزه اقتصاد خانوار و چه حوزه اقتصاد عمومی نیازمند تامین مالی بلند مدت است و این بخش مهمترین مسئله اقتصادی خانوارهای ایرانی محسوب می‌شود.
وضعیت بحرانی در اقتصاد
اما حساس‌ترین و جنجالی‌ترین حرف‌های آخوندی در این نشست آنجا بود که وزیر راه و شهرسازی با اشاره به دو طرح مسکن مهر و هدفمندسازی یارانه‌ها، آنها را دو طرح اقتصاد برانداز نامید و گفت: پرداخت یارانه‌ها از همان سال اول با کسری منابع روبرو شد و امسال کل بودجه کشور را فلج کرده است به طوری که قدرت اهرمی بودجه در سال جاری به شدت تضعیف شده است اما اگر همان سال اول در دولت یازدهم بحران مالی اعلام می‌شد، می توانستیم جامعه را آماده تغییرات بنیادین جهت خروج از وضع مخرب آن زمان می‌کردیم.
همچنین آخوندی با اشاره به اعلام وضعیت اقتصادی ایران از سوی رئیس جمهور در سال ۹۲ که وضعیت اقتصادی ایران رکود اقتصادی شدید همراه با تورم بالا بود، گفت: آنچه دولت یازدهم از دولت دهم تحویل گرفت اگر در کشور دیگری اتفاق می‌افتاد حتماَ وضعیت بحرانی اعلام می‌شد چون بر اساس همه شاخص‌ها در وضعیت بحرانی بودیم.به عنوان مثال حجم معوقه‌های بانکی بالای ۱۲ درصد و قدرت وام دهی بانک‌ها کمتر از ۱۲ درصد تولید ناخالص داخلی بود.
به جرات می‌توان بیان این سخنان توسط یک مقام دولتی را کم‌سابقه و یا بی‌سابقه دانست. این صحبت‌ها در حالی که حساسیت مجلسی‌ها در مورد صحبت‌های آخوندی بسیار زیاد است را می‌توان به نوعی یک عملیات انتحاری دانست.
امکان استفاده صاحبان حساب جوانان از وام ۸۰ میلیونی
همچنین مدیرعامل بانک مسکن در حاشیه نشست نقشه راه تامین مالی مسکن در جمع خبرنگاران با بیان اینکه امکان استفاده دارندگان حساب صندوق جوانان از امتیاز صندوق پس انداز یکم تا ۶ ماه آینده فراهم می‌شود، گفت: اقساط وام ۸۰ میلیونی، ۹۳۵ هزار تومان است.
محمدهاشم بت شکن درباره تاثیر صندوق پس انداز یکم در تحرک بازار مسکن، گفت: یکی از جذابیت های این وام این است که عموم سازندگان که طرح‌ها را نیمه کاره رها کرده بودند، الان انگیزه دارند چرا که این وام در خرداد سال آینده اعطا می‌شود و سازندگان هم به سرعت طرح‌های نیمه تمام خود را تمام می‌کنند تا آماده برای عرضه شوند.
وی با بیان اینکه علاوه بر تقویت سمت تقاضا، بخش عرضه مسکن نیز با راه اندازی صندوق پس اندازی یکم تقویت می‌شود، افزود: امکان استفاده دارندگان حساب صندوق جوانان از امتیاز صندوق پس انداز یکم تا ۶ ماه آینده فراهم می‌شود و شاهد اعطای تسهیلات به این متقاضیان از محل صندوق پس انداز یکم در سال جاری خواهیم بود.
مدیرعامل بانک مسکن در خصوص پرداخت تسهیلات بافت فرسوده از سوی بانک مسکن، ادامه داد: در سال گذشته بانک مرکزی، فقط بانک‌های تجاری را مسئول پرداخت تسهیلات بافت فرسوده کرد. اما در سال جاری از طرف بانک مرکزی حدود ۶ هزار سهمیه برای بانک مسکن به منظور پرداخت تسهیلات بافت فرسوده اختصاص داد و آمادگی پرداخت این تسهیلات را به میزان سهمیه تعیین شده از سوی بانک مرکزی داریم.
۴ هزار افتتاح حساب مسکن در ۱۸ روز
مدیر عامل بانک مسکن نیز در نشست نقشه راه تامین مالی مسکن از افتتاح ۴ هزار حساب برای صندوق پس انداز مسکن در ۱۸ روز خبر داد.
محمد بت شکن اظهار داشت: صندوق پس انداز مسکن یکم برای خانه اولی ها و به ویژه متاهلین ایجاد شده است و استقبال هم در این مدت خوب بود به طوری که روزانه ۳۰۰ نفر مراجعه کننده داشتند.
وی با بیان اینکه امیدواریم تا یک سال آینده حداقل سه برابر مراجعین از منابع استفاده کنند، گفت: وام ۶۰ میلیونی بدون سپرده در بانک‌های تجاری پیگیری می شود و بانک مسکن بدون حساب سپرده پس انداز مجاز به پرداخت وام نیست.
مدیر عامل بانک مسکن با اشاره به اینکه در ۱۸ روز کاری این صندوق ۴ هزار افتتاح حساب انجام شده است، گفت: بانک مسکن برای پرداخت تسهیلات ۸۰ میلیونی مسکن آماده است و هیچ مشکلی ندارد و متقاضیان پس از یک سال با سپرده گذاری ۴۰ میلیون تومانی می توانند ۸۰ میلیون تومان وام دریافت کنند.
وی درخصوص درخواست‌های بانک مسکن برای تبدیل شدن به بانک توسعه ای گفت: از وزارت اقتصاد درخواست داریم تضمین نظام تامین مالی را از طریق بازار رهن ثانویه مسکن انجام دهد.
بازنگری مستمر نقاط ضعف طرح جامع مسکن
همچنین در این هفته وزیر راه و شهرسازی بر بازنگری مستمر نقاط ضعف طرح جامع مسکن تاکید کرد. عباس آخوندی با بیان آنکه اهداف پیش بینی شده در طرح جامع مسکن در فواصل دو یا سه سال یک بار باید بازنگری شوند تا کارایی روش ها و اهداف این طرح مورد ارزیابی قرار گیرد، گفت: در این بازنگری ها نقاط قوت را تقویت و نقاط ضعف را برطرف خواهیم کرد.
عباس آخوندی با اشاره به اهداف طرح جامع مسکن، گفت: این طرح برای خانه دار کردن قشرهای مختلف جامعه با زندگی تمام خانوارهای ایران ارتباط دارد.
وزیر راه و شهرسازی اظهار داشت: طرح های جامع در بخش های مختلف از جمله مسکن، انرژی، حمل و نقل و غیره باید در فواصل زمانی بروز رسانی و بازنگری شود، چرا که طرح های آن ایستایی نیستند.
وی با بیان آنکه در قالب این طرح ها اهداف و انتظارات پیش بینی و تعیین می شوند، تاکید کرد: این اهداف باید در مدت زمان دو یا سه سال یکبار بازنگری شوند تا کارایی روش ها، اهداف و ارقام پیش بینی شده موجود در طرح مورد ارزیابی قرار گیرد تا نقاط قوت آن تقویت و ضعف آن برطرف شود.
رونمایی از جزئیات جدید طرح جامع مسکن
در هفته ای که پشت سر گذاشتیم معاون مسکن و ساختمان وزیر راه و شهرسازی جزئیات جدیدی از طرح جامع مسکن را رونمایی کرد.
حامد مظاهریان با بیان اینکه طرح جامع مسکن دارای ۱۰ مطالعه پشتیبان است، فرآیند «کارشناسی طرح در حین تدوین» و همچنین «مکانیزم پایش و خودکنترلی» را دو شاخصه مهم کلان طرح جامع مسکن عنوان کرد.
مظاهریان با اشاره به نوع نگاه وزارت راه و شهرسازی به طرح جامع مسکن گفت: فرآیند نگاه به طرح جامع مسکن، تهیه این طرح بر پایه مشارکت و تعامل با مشاوران و کارشناسان بود و زمانی‌که گزارش جمعیتی طرح جامع مسکن برای نخستین بار برآورد شد بلافاصله اجازه اعلام آن در فضای عمومی کشور و اظهار نظر درباره آن داده شد.
معاون مسکن و ساختمان وزیر راه و شهرسازی، فرآیند «کارشناسی طرح در حین تدوین» و همچنین «مکانیزم پایش و خودکنترلی» را دو شاخصه مهم کلان طرح جامع مسکن عنوان کرد و افزود: این طرح دارای بخش‌های مختلف است و از دیدگاه‌های مختلف نیز می‌توان آن را بخش‌بندی کرد.
مظاهریان افزود: طرح جامع مسکن همچنین دارای۱۰ مطالعه پشتیبان از جمله سند راهبردی، پیش‌بینی‌های جمعیتی، نیازسنجی مسکن، مسکن کم‌درآمدها، نظام تامین مالی، سیاست‌های زمین و توسعه شهری، سکونتگاه‌های نابسامان شهری، صنعت ساختمان، مسکن روستایی و بازار مسکن اجاره‌ای است.
رونمایی دستورالعمل مقاوم‌سازی سازه‌های شهری در برابر زلزله
در هفته ای که پشت سر گذاشتیم رئیس مرکز تحقیقات راه مسکن وشهرسازی با اشاره به رونمایی مجموعه دستورالعمل‌های مقاوم سازی سازه‌های شهری در برابر زلزله و بانک اطلاعات قیر و آسفالت گفت:شورای عالی تحقیقات با بودجه قابل توجه و فراتر از بودجه‌های مجلس و دولت تشکیل شد.
محمد شکرچی زاده با بیان اینکه در وزارت راه و شهرسازی به موضوع تحقیقات نگاه راهبردی وجود دارد، اظهار کرد: در مرکز تحقیقات مسائل و فعالیت‌های انجام شده با نگاه کاربردی است. اخیرا شورای عالی تحقیقات با ریاست وزیر راه و قائم مقامی رئیس مرکز تحقیقات تشکیل شده که بودجه قابل توجه و فراتر از بودجه‌های مجلس و دولت برای آن پیش‌بینی شده است.
وی تصریح کرد: فعالیت‌های مرکز تحقیقات صرفا پروژه‌های تحقیقاتی نیست و در حوزه پژوهشی، گواهینامه‌های فنی و… نیز فعالیت می‌کنیم.
وی افزود: مسئولیت تدوین مقررات و ضوابط ساختمان بر عهده مرکز تحقیقات قرار گرفت و سیاست وزارتخانه این است که در این مرحله حرفه مهندسی کشور در این تدوین به کار گرفته شود. به عبارت دیگر افرادی که قرار است مقررات ملی را اجرا کنند در تدوین این مقررات مشارکت کنند.
نهایی شدن برچسب انرژی؛ به زودی
در هفته ای که پشت سر گذاشتیم رییس مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی از نهایی شدن برچسب انرژی در آینده نزدیک خبر داد.
محمد شکرچی زاده گفت: براساس ماده ۱۸ آیین‌نامه اجرایی قانون اصلاح الگوی مصرف، برچسب انرژی هم‌اکنون در کمیسیون‌های زیربنایی دولت در دست بررسی است که امیدواریم ظرف چند ماه آینده نهایی شود.
محمد شکرچی‌زاده افزود: برچسب انرژی فرصتی به ما می‌دهد که با ایجاد جنبه‌‌های رقابتی، بتوانیم مراحل دستیابی به صرفه‌جویی در مصرف انرژی را گام به گام پیش ببریم تا به نقطه ایده‌آل برسیم.
شکرچی‌زاده با بیان اینکه برچسب انرژی این فرصت را فراهم می‌کند که با رده‌بندی‌های مختلفی آن را پیگیری کنیم و درنهایت به شرایط قابل قبولی برسیم، اضافه کرد: مبحث ۱۹ مقررات ملی ساختمان از حدود ۲۰ سال قبل مواردی را به صورت توصیه‌ای و الزامی ارائه کرده که ساختمان‌ها باید براساس آنها طراحی می‌شد..
وی همچنین چالش اصلی در زمینه بهینه‌سازی مصرف انرژی را قیمت ارزان آن دانست و گفت: در کشور ما انرژی ارزان است و قیمت واقعی خود را ندارد، بنابراین مردم با این موضوع که باید متحمل صرف هزینه‌هایی شوند تا بتوانند ساختمان‌های خود را به شرایط قابل قبولی برسانند و یا از تجهیزاتی استفاده کنند که منجر به صرفه‌جویی در مصرف انرژی شود، مشکل دارند.
اعلام وصول استیضاح آخوندی؛ دو هفته آینده
در هفته اول تیرماه همچنان موضوع استیضاح آخوندی در برخی از رسانه ها مطرح بود. در همین رابطه یکی از اعضای کمیسیون عمران مجلس از اعلام وصول استیضاح وزیر راه و شهرسازی در یکی از جلسات علنی مجلس در دو هفته آینده خبر داد.
مهرداد بائوج لاهوتی عضو کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی با اشاره به تصویب تقاضای تعدادی از نمایندگان مجلس مبنی بر استیضاح وزیر راه و شهرسازی در این کمیسیون، گفت: تقاضای استیضاح وزیر راه و شهرسازی در جلسه روز سه‌شنبه هفته گذشته کمیسیون عمران مجلس مورد بررسی قرار گرفت که در نهایت این طرح تقدیم هیئت رئیسه مجلس شد.
وی افزود: با توجه به اینکه تقاضای استیضاح وزیر راه و شهرسازی تقدیم هیئت رئیسه مجلس شده است، بنابراین، این طرح دو هفته آینده و پس از تعطیلات تابستانی نمایندگان، در صحن علنی مجلس اعلام وصول می‌شود.
مقاومت مشاوران املاک در مقابل ایجاد بورس مسکن
در هفته جاری پس از انتشار خبر ایجاد بورس مسکن عضو ناظر مسکن در بورس مقاومت برخی مشاوران املاک برای ایجاد این بورس اشاره کرد و گفت: کاهش و شفافیت قیمت‌ها و تعادل عرضه و تقاضا از دستاوردهای راه‌اندازی بورس مسکن است.
محمدرضا پورابراهیمی با اشاره به تهیه گزارشی در رابطه با خرید و فروش املاک و مسکن در بورس اظهار کرد: در این گزارش عنوان شد که می‌توان این اقدام را انجام داد اما اینکه این طرح تا چه اندازه عملیاتی و اجرایی است، نیاز به کار کارشناسی بیشتری دارد.
وی با بیان اینکه شورای عالی بورس در حال طراحی بورس تخصصی با مکانیزم‌های بازار سرمایه در زمینه خرید و فروش املاک و مستغلات است، شفافیت قیمت، تعادل عرضه و تقاضای مسکن را از جمله دستاوردهای این اقدام برشمرد و تصریح کرد: از آنجایی که مسکن کالایی منحصر به فرد و یگانه است، احتمالا ایجاد چنین بازاری تا حدودی سخت است.
وی با بیان اینکه ایجاد بورس مسکن برای حذف بازار غیر رسمی فعلی مسکن در دستور کار قرار داردبیان کرد: هم‌اکنون قیمت مسکن از سوی دلالان و سفته‌بازان بازار مسکن تعیین می‌شود حال آنکه اگر عرضه و تقاضا مدیریت شود، قیمت مسکن به نرخی بسیار پایین‌تر از نرخ فعلی می‌رسد و اساسا بورس مسکن به سود خریداران و مصرف‌کنندگان واقعی کالای مسکن خواهد بود.
تامین ۴۰ درصد ارزش واحدهای کوچک با وام ۸۰ میلیونی
در این هفته روزنامه ایران نیز در گفتگو با رحیمی انارکی، عضو هیئت مدیره بانک مسکن به بررسی وام ۸۰ میلیونی مسکن و اقدامات صندوق پس انداز مسکن یکم پرداخت.
این مقام مسئول با اعلام تازه‌ترین آمارها از متقاضیان وام ۸۰ میلیونی گفت: تا سوم تیرماه جاری درمجموع ۳۴۹۵ فقره حساب صندوق پس‌انداز مسکن یکم در بانک مسکن افتتاح شده است که مجموع سپرده‌های آن به ۶۲۴ میلیارد ریال می‌رسد. از مجموع این تعداد متقاضی ۷۵۹ نفردرشهرهای زیر ۲۰۰ هزار نفر جمعیت با سپرده‌گذاری ۹۷ میلیارد ریالی هستند. در شهرهای بالای ۲۰۰ هزار جمعیت نیز ۱۷۴۷ نفر با سپرده ۳۰۱ میلیارد ریال اقدام به افتتاح حساب کرده‌اند و در شهر تهران نیز تعداد متقاضیان به ۹۸۹ نفرمی رسد که مبلغی بالغ بر ۲۲۶ میلیارد ریال سپرده‌گذاری کرده‌اند. بنابراین میانگین حساب‌های افتتاح شده در کل کشور برای هر حساب به ۱۸ میلیون تومان می‌رسد که این میانگین برای شهر تهران ۲۳، شهرهای بالای ۲۰۰ هزار جمعیت ۱۷ و شهرهای زیر ۲۰۰ هزار جمعیت ۱۳ میلیون تومان است.
رحیمی انارکی در پاسخ به این سؤال که با توجه به انتقال دوره انتظار سپرده‌گذاران قبلی به صندوق پس‌انداز مسکن چه زمانی نخستین گروه از متقاضیان وام ۸۰ میلیونی دریافت خواهند کرد، اظهار داشت: درصورتی که این سپرده‌گذاران دوره انتظار شش ماهه و حداقل موجودی را رعایت کرده باشند، می‌توانند پس از گذشت شش ماه وام جدید مسکن را دریافت کنند. بنابراین با توجه به افتتاح نخستین حساب‌ها در ۱۸ خرداد ماه امسال انتظار است تا در سه ماهه چهارم امسال یعنی فصل زمستان نخستین گروه از وام جدید خرید مسکن بهره‌مند شوند.
تورم ناگهانی در ساختوساز
در هفته ای که پشت سر گذاشتیم روزنامه دنیای اقتصاد در گزارشی به بررسی موضوع تورم ناگهانی در ساخت و ساز پرداخت.
در این گزارش آمده است: براساس بخشنامه‌ای که به شهرداران مناطق ۲۲ گانه ابلاغ شده، عوارض ساختوساز در تهران از ابتدای تیر، بدون اطلاع قبلی و هماهنگی با شورای شهر، ۱۰ تا ۱۵ درصد افزایش یافته است. سال گذشته دو بار عوارض ساخت مسکن به‌صورت رسمی ۲۴ و ۳۵ درصد به ترتیب در قالب «اصلاحیه فرمول قبلی» و «عوارض ارزش بهینه» افزایش یافت. اکنون و در اوج رکود ساختمانی، با سومین دستکاری نرخ، بهای عوارض از متری ۳۰۰ هزار تومان گذشت که با توجه به یک لایحه در شورا، احتمال رشد ۲۷ درصدی سطح فعلی وجود دارد.
بر اساس این گزارش این لایحه هنوز در شورا به تصویب نرسیده و حتی برخی اعضای موثر این پارلمان شهری که قطعا اطلاعات آماری کمتری در مقایسه با مدیران شهرداری نسبت به «جو سنگین رکود ساختمانی در پایتخت» دارند، مخالفت صریح خود با محتوای لایحه را به‌صورت کتبی به رئیس شورای شهر تهران اعلام کرده‌اند؛ اما با این حال، شهرداری پیش از تعیین تکلیف نهایی برنامه افزایش ۲۷ درصدی نرخ عوارض ساخت، راسا هزینه صدور مجوز تراکم را برای پروانه‌هایی که از ابتدای تابستان ۹۴ صادر می‌شود، به‌طور متوسط ۱۲ درصد افزایش داده است.