پورتال اطلاع‌رسانی سازمان بسیج مهندسین عمران و معماری استان البرز
صما تحلیل می‌کند:
حذف رانت‌خواری از نظام مهندسی، یک اتاق شیشه‌ای می‌خواهد
صما: وقوع تخلف و رانت‌خواری در هیئت مدیره سازمانهای نظام مهندسی اگرچه همه‌گیر نیست، ولی درصدی از اعضای هیئت مدیره‌ها در ادوار مختلف دچار این آفت شده و این اقدام را انجام داده‌اند.
به گزارش «صما» کارشناسان این حوزه معتقدند: دلیل این تخلفات به انتقاع مالی و ریشه اصلی این موضوع عدم داشتن تعهد و تقوا در بین برخی اعضای هیئت مدیره برمی‌گردد. یعنی اگر فردی تعهد و تقوای لازم را داشته باشد، حتی اگر با پیشنهاد رانت روبرو شود هیچگاه به آن جواب مثبت نمی‌دهد. ولی به علت تعهد و تقید ناکافی، این اعضا بعضا در اینگونه موارد درگیر این آفت می‌شوند و اتفاقات غیراخلاقی و غیراصولی مشابه آنچه رخ می‌دهد که در ادوار مختلف در برخی استان‌ها و در مورد برخی اعضا شاهد آنها بوده‌ایم.
بر این اساس، وقتی این دسته از افراد در موقعیت هیئت مدیره، هیئت رییسه و یا حتی در موقعیت رییس قرار می‌گیرند و متولیان امور ساخت و ساز برای گرفتن امتیازهایی، آنها را مورد توجه قرار می‌دهند، درنتیجه این مسئولان سازمانی با جواب مثبت به مراکز قدرت، امتیازی به آنها می‌دهند و در قبال آن، از امتیازات مراکز قدرت مربوطه استفاده می‌کنند که در این میان رانت اتفاق می‌افتد.
به اذعان مسئولان نظام مهندسی، نکته بدتر اینجاست که در انتخابات دوره هفتم نیز برخی کاندیداها برای قرار گرفتن در موقعیت هیئت مدیره همین هدف را دنبال می‌کنند. یعنی وقتی افراد که تعداد آنها هم کم نیست، سوءاستفاده هیئت مدیره یا رییسه قبلی از موقعیت خود را می‌بینند، به وسوسه انتفاع مالی در انتخابات شرکت می‌کنند و وارد هیئت مدیره‌ها می‌شوند که این رویه بدتر از اتفاق قبلی است.
مسلما در گام اول برای جلوگیری از ورود چنین افرادی به هیئت مدیره‌ها، لازم است که دستگاه‌های نظارت و هیئت‌های اجرایی دقت لازم را اعمال کنند. در حالی که شنیده‌ها حاکی از آن است که آنطور که باید در این زمینه دقت نمی‌شود و در برخی استان‌ها، هیئت‌های اجرایی به محلی برای تسویه حساب‌های شخصی تبدیل شده است. یعنی نه براساس صلاحیت واقعی افراد، بلکه به دلیل مشکلات شخصی با کاندیدایی، به دنبال حذف او هستند. البته نیت افراد تا زمانی که اقدامی انجام ندهند، قابل تشخیص نیست اما طبیعتا کسانی را باید رد صلاحیت کنند که تخلف انجام داده‌اند.
در ادامه راه و پس از ورود به هیئت مدیره، کارشناسان ذیربط درخصوص راهکار پیشنهادی برای حذف تخلفات و رانت‌خواری از بدنه برخی هیئت مدیره معتقدند: اصلی‌ترین اقدام در این رابطه ایجاد یک اتاق شفاف و شیشه‌ای است که عملکرد هیئت مدیره و اقدامات سازمانهای نظام مهندسی در آنجا مشخص شود.
به گفته آنها یک مدل از تخلفات در هیئت مدیره سازمانهای نظام مهندسی، رانت اطلاعاتی است. یعنی اطلاعات خاصی در اختیار برخی افراد قرار می‌گیرد، در حالی که سایر افراد از این اطلاعات خبر ندارند. پس این امر باید شفاف‌سازی شود و هر آنچه که هیئت مدیره در مورد اقدامات انجام شده و امور مرتبط با سازمان سازمان می‌دانند، باید بطور شفاف در اختیار کل اعضای سازمان قرار گیرد که البته اقدام پیچیده‌ای است.
این صاحب‌نظران پیشنهاد می‌کنند: اگر بتوانیم همه امورات سازمان را به صورت شفاف ارائه دهیم، این رویه از بروز هر گونه فسادی جلوگیری می‌کند. برای نمونه در زمینه ارجاع کار نظارت، مهندسان باید از طریق نصب برنامه‌ای بر گوشی‌های خود بتوانند به صورت آنلاین و مشخص مشاهده کنند که چه میزان کار به چه مهندسی و در چه منطقه‌ای ارجاع می‌شود.
از سوی دیگر در هیئت مدیره هر انجمن، تشکل، شرکت و سازمانی، اگر سازوکار بازرسی و نظارت فراهم نباشد، همواره امکان بروز فساد و تخلف وجود دارد. لذا در گام اول بازرسان موجود در سازمان، با سازوکاری که توسط قانون تعریف می‌شود و در مرحله بعد ارگان‌های دیگر مثل سازمان بازرسی کل کشور می‌توانند درخصوص کنترل عملکرد هیئت مدیره‌ها اثرگذار باشند. از طرفی اگر مهندسان به عنوان افرادی پرسشگر خواسته‌ها و انتظارات خود را از اعضای هیئت‌مدیره مطالبه و پیگیری کنند، مجمع سازمان نظام مهندسی، به عنوان بالاترین رکن بازرسی می‌تواند عمل کند.
لذا باید توجه شود که با توجه به فرصت شغلی که در اختیار هیئت مدیره قرار می گیرد، بر عملکرد آنها به طور دقیق نظارت شود که رانت‌خواری ایجاد نشود و به یقین با تقویت نظارت، بسیاری از مسائل حل می‌شود.
حال با توجه به اینکه علیرغم استیضاح آخوندی، وی همچنان به عنوان وزیر در وزارت راه و شهرسازی ماندگار شد، این انتظار وجود دارد که با اقتدار بیشتری در مسیر اصلاح سازمان های نظام مهندسی و پاک سازی این سازمان‌ها از هرگونه تخلف و رانت، تا زمان حصول نتیجه مناسب گام بردارد.