پورتال اطلاع‌رسانی سازمان بسیج مهندسین عمران و معماری استان البرز
گزارش «صما» از عوامل اجرایی‌نشدن مبحث ۱۹ مقررات ملی:
موازی‌کاری سازمان‌ها، ساختمان را به بزرگ‌ترین منبع اتلاف انرژی تبدیل کرده است
صما- در حالی که چندین سال از تصویب مبحث ۱۹ مقررات ملی ساختمان می‌گذرد و سازندگان ساختمان‌ها مکلف به اجرای آن هستند؛ اما هنوز این مبحث در ساختمان‌های امروزی کاملاً رعایت نمی‌شود.
به گزارش«صما» مبحث نوزدهم مقررات ملی ساختمان، یکی از مباحث بیست‌ودوگانه مقررات ملی ساختمان است که با رعایت این مقررات در ساخت‌وسازها می‌توان ساختمان‌هایی علمی و مبتنی بر ضروریات لازم محیط زیست و باصرفه در مصرف انرژی را در کشور داشت.
اما هدررفت ۳۰درصدی انرژی در ساخت‌وسازهای کشورمان نشان از این دارد که با وجود نهادهای نظارتی همچون سازمان‌های نظام مهندسی و شهرداری‌ها، رعایت مبحث ۱۹ در ساخت‌وسازهای کنونی مغفول مانده و کمتر به آن توجه می‌شود.
اخیراً نیز اکبر ترکان، رئیس سازمان نظام مهندسی ساختمان کشور، بر اهمیت رعایت مبحث ۱۹ در ساخت‌وسازها تأکید کرد و از شهرداری‌ها خواست که براساس قانون عمل کنند و به ساختمان‌های فاقد مبحث ۱۹ مجوز پایان کار ندهند.
البته شهرداری‌ها نیز بر اهمیت اجرای مبحث ۱۹ در ساخت‌وسازها واقف و معتقدند در سال‌های اخیر، عواملی همچون عدم به‌کارگیری مصالح و تجهیزات ساختمانی عایق و موثر در کاهش اتلاف انرژی در ساختمان و در نهایت، ضعف در فرهنگ‌سازی درست مصرف انرژی در میان بهره‌برداران در کنار اجرانشدن کامل مبحث ۱۹ مقررات ملی، ساختمان‌های کشور را به بزرگ‌ترین منبع اتلاف انرژی تبدیل کرده است.
حال با وجود اینکه اهمیت رعایت مبحث ۱۹ مقررات ملی ساختمان هم برای شهرداری و هم برای نظامات مهندسی روشن است، چه دلایلی اجرای این مهم را تاکنون به تعویق انداخته است؟
تعدد نهادها در صنعت ساختمان، مشکل اساسی اجرای مبحث ۱۹
در همین زمینه، مشاور رئیس سازمان نظام مهندسی ساختمان کشور در بحث انرژی با تأکید بر اجرای مبحث ۱۹ در ساخت‌وسازهای کشور گفت: «اجرای مبحث ۱۹ مقررات ملی ساختمان در همه ساخت‌وسازها نیازمند همکاری و هماهنگی سازمان‌های موازی است.»
محمدرضا اسماعیلی در گفت‌وگو با خبرنگار «صما» با بیان این مطلب تصریح کرد: «طبق قانون رعایت مقررات ملی ساختمان و اجرای این مبحث در امور ساخت‌وساز الزامی است و نهادهای موازی در این زمینه باید با هم هماهنگ شوند.»
اسماعیلی با بیان اینکه در اکثر شهرهای کشور وظیفه صدور پایان کار ساختمان‌ها به عهده شهرداری‌ها است، افزود: «متأسفانه وظیفه صدور پایان کار و بهره‌برداری ساختمان در بیشتر مناطق به عهده شهرداری‌هاست و این ارگان تاکنون اجباری در رعایت مبحث ۱۹ مقررات ملی ساختمان در ساخت‌وسازها نداشته است.»
مشاور رئیس سازمان نظام مهندسی ساختمان کشور در بحث انرژی با تأکید بر اینکه صرفه‌جویی در مصرف انرژی در بخش ساختمان، نیازمند فرهنگ‌سازی میان بهره‌برداران است، گفت: «مشکل اساسی در بحث اجرای مبحث ۱۹ در ساختمان‌ها و رعایت مباحث صرفه‌جویی در مصرف انرژی، وجود نهادهای مختلف در این صنعت است.»
وی تصریح کرد: «برای اینکه بتوانیم مصرف انرژی در بخش ساختمان را کاهش دهیم، ابتدا باید موازی‌کاری را در این صنعت از بین ببریم و نهادهای کنترل‌کننده و تصمیم‌گیر به وظایف و تعهدات خود پایبند باشند.»
اسماعیلی با اشاره به مصرف فراوان انرژی در کشور گفت: «در حال حاضر، هزینه مصرف انرژی «برق و گاز» در کشور اندک است و با نرخ واقعی محاسبه نمی‌شود. لذا باید برای اینکه کاهش انرژی در بخش ساختمان به مطالبه‌ای عمومی تبدیل شود، می‌بایست هزینه آنها را افزایش داد.»
این مسئول با اشاره به دستاوردهای اجرای مبحث ۱۹ مقررات ملی ساختمان در اجرای پروژه‌های ساختمانی گفت: «اجرای مبحث ۱۹ مقررات ملی در ساختمان‌ها، صرفه‌جویی و بهینه‌سازی انرژی و در نتیجه، صرفه اقتصادی را برای بهره‌برداران به همراه دارد. بنابراین اجرای آن نیازمند اشتیاق از سوی بهره‌برداران و ابزارهای اجبار از سوی نهادهای اجرایی است.»
اسماعیلی با بیان اینکه مقصران اجرایی‌نشدن مبحث ۱۹ در اکثر ساختمان‌ها، سازمان‌های نظام مهندسی و شهرداری‌ها نیستند، افزود: «نهادهای نام‌برده، خصوصی‌اند و جایگاه نهاد اجرایی را ندارند. بنابراین، برای اینکه بتواند در اجرای مبحث ۱۹ مقررات ملی در ساختمان‌ها موفق عمل کنند، ابتدا باید با آگاه‌سازی مردم و فرهنگ‌سازی در مصرف انرژی بهره‌برداران را تشویق کنند.»
عضو هیئت‌مدیره نظام مهندسی استان خراسان رضوی با اشاره به ساخت‌وسازهای این شهر افزود: «اکنون مبحث ۱۹ در بیش از ۵۰ درصد از ساختمان‌های نوساز شهر مشهد رعایت شده است و دسته‌بندی‌های انرژی را دریافت کرده‌اند؛ اما فروش این ساختمان‌ها به دلیل ناتوانی مالی، اشتیاقی برای خرید این املاک ندارند.»
وی افزود: «در این بین شهرداری‌ها باید اجرای این مبحث را اجبار کنند و به املاکی که مبحث ۱۹ را رعایت نکرده‌اند، پایان کار و مجوز بهره‌برداری ندهند.»
اسماعیلی با تأکید بر اینکه جنبه کاهش مصرف انرژی در بخش ساختمان، نیازمند همکاری سازمان‌های مربوطه است، افزود: «از طرفی ساخت ساختمان باید تنها به دست افراد دارای صلاحیت ساخته شود؛ اما متأسفانه غالب‌بودن فرهنگ اوستاباشی در ساخت‌وسازهای کشور باعث شده تا به بهینه‌سازی مصرف انرژی در ساختمان‌سازی اهمیت داده نشود.»
وی با اشاره به اهمیت جایگاه مهندسان در اجرای پروژه‌های ساختمان گفت: «در حال حاضر، با بازنگری مبحث دوم مقررات ملی ساختمان و با طراحی دو پروانه ساختمانی که یکی شامل پروانه ساخت و دیگری پروانه طرح می‌شود، این امکان وجود دارد که مداخلات صاحبان ملک در اجرای پروژه کاهش یابد. گفتنی است برای مهندسان نقش موثری در اجرای پروژه تعریف شده است.»
شورای شهر آمادگی مطالبه مبحث ۱۹ از شهرداری را دارد
همچنین رئیس کمیسیون سلامت و محیط زیست شورای شهر تهران در گفت‌وگو با «صما» با تاکید بر رعایت اصول حفظ محیط زیست در ساخت و سازها، گفت: «شهرداری و سازمان‌های نظام مهندسی باید با همکاری موثری، رعایت اصول مبحث ۱۹ در ساخت و سازهای شهری را پراهمیت جلوه دهند.»
رحمت‌الله حافظی افزود:«کاهش مصرف انرژی در بخش ساختمان می‌تواند با نظارت دقیق مسئولان شهرداری و سازمان‌های نظام مهندسی و نیز استفاده از مصالح استاندارد در ساختمان، حاصل شود.»
حافظی با انتقاد از مصرف بیش از حد انرژی در بخش ساختمان، تصریح کرد: «شهرداری‌ها می‌توانند ابزار اجرای مبحث ۱۹ مقررات ملی ساختمان که ایجادکننده ضروریات لازم محیط‌زیست و بهینه‌سازی مصرف انرژی در ساختمان است، باشند.»
وی با تاکید بر استانداردسازی مصالح ساختمانی، گفت: «در حال حاضر ساختمان‌ها باید با مصالح استاندارد ساخته شوند تا در زمان بهره‌برداری همانند یک ساختمان فرسوده تلقی نشود.»
وی با اشاره به افزایش عمر مفید ساختمان‌ها، تاکید کرد: «ساختمان باید با مصالح استاندارد و طبق اصول مقررات ملی ساخته شود تا از تخریب‌های زودرسی که منجر به آلودگی‌های زیست‌محیطی می‌شود و اعتماد و آرایش زندگی را از ساکنان سلب می‌کند، جلوگیری کند.»
حافظی با بیان اینکه قوانین نظام مهندسی می‌تواند مانع از اتلاف انرژی در بخش ساختمان شود، افزود: «از طرفی شهرداری نیز می‌تواند با کمک ضوابط و مقررات این قانون مانع از احداث ساختمان‌های پرمصرف و بی‌کیفیت شود.»
این عضو شورای شهر با اشاره به اظهارات اخیر رئیس سازمان نظام مهندسی ساختمان کشور مبنی بر اینکه «شهرداری به ساختمان‌های فاقد مبحث ۱۹ پایان کار ندهد»، گفت: «عدم صدور پایان کار برای ساختمان‌های پرمصرف انرژی ابزار مناسبی برای کاهش مصرف انرژی در بخش ساختمان است و شورای شهر از این طرح استقبال می‌کند و آمادگی مطالبه این طرح را از شهرداری دارد.»
حافظی در پایان یادآور شد: «شهرداری و سازمان‌های نظام مهندسی باید به همکاری و تعامل هر چه بیشتر، از موازی‌کاری‌هایی که در اجرای مبحث ۱۹ صورت می‌گیرد جلوگیری کنند تا در آینده شاهد احداث ساختمان‌های استاندارد و کم‌مصرف انرژی باشیم.»