پورتال اطلاع‌رسانی سازمان بسیج مهندسین عمران و معماری استان البرز
با بررسی میزان آمادگی دستگاه‌های خدمات‌رسان استان البرز مشخص می‌شود که آنها برای مدیریت بحران‌های احتمالی با کمبود تجهیزات و همچنین اعتبارات مالی روبه‌رو هستند.
ایران در منطقه‌ای قرار گرفته که دارای بیشترین احتمال برای وقوع بلایای طبیعی و حوادث غیرمترقبه و پیش‌بینی نشده است.
بر اساس آمارهایی که برخی از رسانه‌ها منتشر می‌کنند، طی بیش از یک صد سال اخیر بیش از یک هزار زلزله منجر به تلفات جانی در ۷۵ کشور جهان رخ داده است.
در این مدت ۸۰ درصد کل تعداد کشته‌شدگان بر اثر زلزله در شش کشور جهان بوده که ایران نیز جزو همین کشورها بوده و گفته می‌شود تنها در زلزله‌های مهم چند دهه اخیر از جمله بویین‌‌زهرا، منجیل و بم بیش از ۱۲۰ هزار نفر از هموطنانمان جان خود را از دست داده‌اند.
حال این پرسش پیش می‌آید که تنها زلزله ممکن است برای کشور ما خطر آفرین باشد و یا دیگر حوادث غیرمترقبه به ویژه بلایای طبیعی ما را تهدید می‌کند؟
در این حوزه نیز کارشناسان آمارهایی را بیان می‌کنند، از جمله اینکه در ایران و تنها طی یک دهه اخیر وقوع بیش از ۳۰ بلای طبیعی به غیر از زلزله از جمله طوفان، سیل، ریزش کوه، آفات گیاهی، بارش سنگین برف، بهمن، شیوع بیماری‌های زیست محیطی، خشک‌سالی، خودسوزی جنگل‌ها، فرسایش خاک و غیره ثبت شده است.
حتی کارشناسان به طور رسمی اعلام کرده‌اند که از ۴۱ بلای طبیعی که طی سه قرن اخیر ثبت شده، ۳۱ مورد آن در ایران اتفاق افتاده و هر لحظه باید منتظر وقوع دوباره آن باشیم.
در میان تمام این حوادث، زلزله و سپس سیل و طغیان رودخانه‌ها بیشترین آمار خسارت مالی و جانی در ایران را به خود اختصاص داده‌اند.
در استان البرز نیز بیشترین حوادث مربوط به سیل و طوفان است و از سوی دیگر بحران‌های جدیدی از جمله کمبود آب و کاهش ذخایر و منابع آبی را نیز باید به این موارد افزود.
پرسش مهم دیگر این است که آیا دستگاه‌های خدمات‌رسان و نهادهای مسئول در حوزه مدیریت بحران آمادگی لازم برای مقابله با بلایای طبیعی، حوادث غیرمترقبه و بحران‌های احتمالی را دارند؟
کارشناسان معتقدند که برای کاهش آسیب‌ها و خسارات احتمالی باید دو موضوع را در دستور کار قرار داد، یکی ارائه آموزش‌های همگانی و آماده‌سازی مردم برای زمان وقوع حادثه و دیگری انجام راهکارهای پیشگیرانه است.
ابوالقاسم باقری مدیرکل مدیریت بحران استانداری البرز در این زمینه گفته است که میزان آمادگی دستگاه‌های استان در زمان بحران ۷۰ تا ۸۰ درصد است، البته این میزان به هیچ وجه مناسب نیست و درصد زیادی از آن مربوط به کمبود اعتبار و تخصیص نیافتن به موقع آن است.
وی به کمبود تجهیزات تخصصی در بخش‌های مختلف مدیریت بحران اشاره کرد و گفت: با پیگیری‌های انجام شده مبلغ ۴۰ میلیارد تومان اعتبار برای تهیه تجهیزات از طریق هیئت دولت در اختیار سازمان جنگل‌ها و مراتع در نظر گرفته شده است.
بر اساس این گزارش، چند روز قبل یعنی از ۱۹ تا ۲۵ مهر که در تقویم رسمی کشور به نام هفته ایمنی در برابر زلزله و بلایای طبیعی نام‌گذاری شده، برنامه‌هایی در سراسر استان البرز اجرا شده که نشان می‌دهد هنوز اقدام جدی برای آگاه‌سازی عمومی و برنامه‌ریزی کلان‌نگر برای آمادگی دستگاه‌های اجرایی به ویژه نهادهای خدمات‌رسان در این استان جدی گرفته نشده است.
در این هفته که به نوعی تابلویی تمام عیار از مهم‌ترین برنامه‌های نهادهای مسئول در حوزه مدیریت بحران استان البرز است، تنها چند برنامه کلی اجرا شد که از جمله آن می‌توان به مانور اطفای حریق در نظرآباد و یا مانور نجات از ارتفاع در کرج اشاره کرده که در واقع به عنوان اقدامات پیشگیرانه اصلی و اساسی محسوب نمی‌شوند.
بر اساس آمارهای موجود در استان البرز با جمعیتی بالغ بر ۳ میلیون نفر شاهد پراکندگی جمعیتی مناسب و استاندارد نیستیم، از جمله اینکه اکثریت جمعیت این استان یعنی حدود ۲ میلیون نفر در شهرستان کرج ساکن بوده و بخش‌های زیادی از این کلانشهر بزرگ دارای بافت‌های فرسوده است.
وجود بافت‌های فرسوده و کوچه‌ها و خیابان‌هایی که دسترسی به آن به دلیل استاندارد نبودن بسیار سخت بوده و حتی برخی از این معابر قابلیت ورود و تردد خودرو را ندارند، مهم‌ترین دغدغه‌ای است که مدیران بحران استان البرز باید به آن توجه داشته و مطمئن باشند که وقوع یک حادثه در این مناطق راه خدمات‌رسانی را تا ساعت‌ها و حتی روزها مسدود خواهد کرد.
در همین رابطه ابوالقاسم باقری مدیرکل بحران استانداری البرز گفته است که در سال‌های گذشته بسیاری از مردم برای کاهش هزینه، ناظر را از بحث ساخت و ساز حذف می‌کردند که این کار رفتن به استقبال خطر بود.
وی تصریح کرد: اگر این امر به فرهنگ تبدیل شود، نیازی به تاکید دستگاه‌ها نیست و خود مردم پیگیر می‌شوند تا دستگاه‌های ناظر کوتاهی نکنند.
باقری با اشاره به بازسازی بافت‌های فرسوده گفت: در مناطقی مانند اسلام‌آباد موارد تشویقی برای بازسازی و بهسازی بافت‌های فرسوده در نظر گرفته شده است، برای اجرایی شدن این موضوع شهرداری‌ها عوارض دریافت نکرده و بانک‌ها نیز تسهیلات مناسب در اختیار مردم قرار می‌دهند.
وی افزود: با این وجود روند این موضوع بسیار کند پیش می‌رود که بیش از ۶۰ درصد دلایل این کندی مربوط به عدم پیگیری مردم است که خطر را جدی نمی‌گیرند.
همچنین با توجه به اینکه استان البرز در دامنه جنوبی رشته کوه البرز واقع شده است، دارای راه‌ها و جاده‌های کوهستانی به ویژه جاده چالوس است که از اهمیت ملی برخوردار بوده و کوچک‌ترین حادثه‌ای در این محورها مشکلات ملی ایجاد می‌کند.
به عنوان نمونه بارش سنگین برف در محور کرج – چالوس اگر برای ساعاتی هم منجر به قطع رفت و آمد شود، مشکلات بسیاری را برای حداقل سه استان تهران، البرز و مازندران ایجاد می‌کند.
با این وجود مشاهده می‌شود که خدمات‌رسانی نیازهای اساسی در استان البرز و شهرستان‌های مهم این استان وجود دارد.
در هفته ایمنی در برابر زلزله و بلایای طبیعی یک ویژه‌نامه در استان البرز منتشر شد که در آن نظرات تمام فرمانداران شهرستان‌های این استان در خصوص راهکارهای انجام شده برای مقابله با بحران‌های احتمالی منتشر شده است.
نگاهی به تیترهای این ویژه‌نامه که به صورت سفارشی نیز منتشر شده است، به خوبی نشان می‌دهد که امکانات این استان در کمترین حد ممکن قرار دارد.
برخی تیترهای این ویژه‌نامه عبارت است از “فرماندار شهرستان فردیس: فردیس مهیای تامین زیرساخت‌های مدیریت بحران می‌شود”، “ابوالقاسم پالیزگیر فرماندار ساوجبلاغ: پایگاه‌های چند منظور بحران در ساوجبلاغ احداث می‌شود”، “ایرانی فرماندار کرج: زیست‌گاه‌های غیررسمی کرج ایمن نیست”.
حتی محمدتقی ایرانی معاون استاندار البرز و فرماندار شهرستان کرج به صراحت گفته است که دستگاه‌های زیر مجموعه مدیریت بحران از آمادگی کافی برخوردار نیستند.
به گفته وی بنا به دلایل مختلف در حال حاضر دستگاه‌های زیرمجموعه مدیریت بحران استان از آمادگی لازم و کافی برای مقابله با بحران برخوردار نیستند.
فرماندار شهرستان کرج تاکید داشته که رفع این معضل تنها در سایه نگاه ویژه مسئولان به ویژه دولت میسر خواهد شد.
بر اساس این گزارش، در شرایط فعلی و در حالی که وقوع بیش از ۳۰ حادثه و بحران در استان البرز پیش‌بینی می‌شود، لازم است که تدابیر لازم برای پیشگیری از وقوع این بحران‌ها، آمادگی دستگاه‌های اجرایی برای مقابله با حادثه در زمان وقوع، آگاه‌سازی و آموزش عمومی و در نهایت آمادگی برای خدمات‌رسانی به مردم پیش از وقوع هر حادثه و بحرانی پیش‌بینی و اجرا شود.
——————————
گزارش از: مریم ابراهیمیان